აღმოსავლეთ პარტნიორობის (EaP) თანამშრომლობა უფრო ძლიერი დემოკრატიისთვის: საქართველო, მოლდოვა და სომხეთი

აღმოსავლეთ პარტნიორობამ (EaP) თავისი მიზნები დააფუძნა „ფუნდამენტურ ღირებულებებზე, მათ შორის დემოკრატიაზე, კანონის უზენაესობაზე, ადამიანის უფლებებისა და ფუნდამენტური თავისუფლებების პატივისცემაზე“. მან ხაზი გაუსვა ღირებულებებზე დაფუძნებულ მიდგომას, რომელიც ხელმძღვანელობდა ევროკავშირის პოლიტიკას მის სამეზობლოში, ცდილობს მხარი დაუჭიროს მდგრად კეთილდღეობას და გააძლიეროს სტაბილურობა რეგიონში. ბოლო წლებში აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებთან ჩართულობის ნორმატიული საყრდენი აშკარად სუსტი იყო, ვიდრე სხვა ინსტრუმენტები, რამაც გამოიწვია დებატები ევროპის რბილ ძალასა და ღირებულებების როლზე მიმდინარე გეოპოლიტიკურ კონტექსტში.

პროექტი ეხებოდა საქართველოს, სომხეთისა და მოლდოვის დემოკრატიზაციის ფუნდამენტალურ დაბრკოლებებს, რაც ხელს უწყობს ცოდნისა და გამოცდილების გაცვლას აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებს შორის. იმის გამო, რომ სამივე ქვეყნის საზოგადოებებმა შეცვალეს თავიანთი გაგება ევროპეიზაციის რეფორმების შესახებ, როგორც ქვეყნის საშინაო განვითარებისთვის აუცილებელი პირობა, პროექტი მიზნად ისახავდა სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლების შეკრებას ღრმა დებატებისთვის, თუ როგორ გავაძლიეროთ ჩვენი დემოკრატიები, ვებრძოლოთ კორუფციას, გავაუმჯობესოთ არჩევნები და გავაძლიეროთ ნდობა ინსტიტუტების მიმართ.

პროექტის აქტივობები:

პროექტის განმავლობაში პარტნიორები ატარებდნენ კვლევას, აქვეყნებდნენ პოლიტიკის ნარკვევებს, სტატიებსა და ბლოგებს, აწყობდნენ რეგულარულ დისკუსიებს დემოკრატიზაციის გამოწვევებზე.
პირველი სამუშაო შეხვედრა 2021 წლის ივლისში გაიმართა სომხური პარტნიორი ორგანიზაციის ACGRC-ის მიერ, სახელწოდებით – „საარჩევნო სეზონი“ აღმოსავლეთ პარტნიორობის რეგიონში: ფანჯარა ცვლილებებისა და რეფორმებისთვის სომეხი პარტნიორის ACGRC-ის მიერ 2021 წლის ივლისში ორგანიზებული პირველი სემინარი, „საარჩევნო სეზონი“ აღმოსავლეთ პარტნიორობის რეგიონში: ფანჯარა ცვლილებებისა და რეფორმებისთვის”? რომელიც ორიენტირებული იყო თავისუფალი და სამართლიანი არჩევნების გამოწვევებზე, რადგან სამივე პარტნიორს ამ კუთხით ბევრი რამ ჰქონდა გასაზიარებელი. სომხეთსა (2021 წლის 20 ივნისი) და მოლდოვაში (2021 წლის 11 ივლისი) რიგგარეშე არჩევნები ახლახან გაიმართა, საქართველოში კი მომავალი ადგილობრივი არჩევნებია ჩანიშნული, რომელიც ჯერ კიდევ პოლიტიკურად არასტაბილურ პროცესს ქმნის საპარლამენტო არჩევნებისა და შემდგომი პოლიტიკური კრიზისის გამო

🔗 ღონისძიების ვიდეო შეგიძლიათ იხილოთ აქ

GIP-ის მიერ ორგანიზებული მეორე დისკუსია 2021 წლის 7 დეკემბერს გაიმართა, თემაზე – „პოლარიზაციის შეფასება აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში: შერეული რეკორდი/ან წარმატების ისტორიების ძიებაში“, როემლიც შეეხებოდა პოლარიზაციის უარყოფით გავლენას პოლიტიკურ გარემოზე საქართველოში, მოლდოვასა და უკრაინაში, რამაც შეარყია კონსენსუსზე დაფუძნებული პოლიტიკის, კოალიციის მშენებლობისა და დემოკრატიული ინსტიტუტების გაძლიერების ძალისხმევა. მიუხედავად იმისა, რომ უახლესმა საკონსტიტუციო ცვლილებებმა შექმნეს პირობები მრავალპარტიული პარლამენტისთვის, საქართველო აღმოჩნდა პოლიტიკური კრიზისის მარწუხებში, რაც საზიანო გავლენას ახდენს ქვეყნის რეფორმებსა და ევროინტეგრაციის პროცესზე. მოლდოვაში გეოპოლიტიკა იყო წყალგამყოფი ფაქტორი, რომელსაც ხშირად ბოროტად იყენებენ პოპულისტური პოლიტიკური ჯგუფები, რამაც ხელი შეუშალა ხელშესახები პროგრესის მიღწევას ქვეყნის განვითარებაში. 2021 წლის მეორე ნახევრის დასაწყისში, პოპულისტურ დღის წესრიგში დომინირება დაიწყო ეთნიკურმა განხეთქილებებმა პოპულარობის მოსაპოვებლად. 2018 წლის ხავერდოვანი რევოლუციის შემდეგ სომხურ საზოგადოებას ცვლილებებისა და რეფორმების იმედი ჰქონდა. მაგრამ, რადგან 2018 წლის დეკემბერში საპარლამენტო არჩევნები ჩატარდა ძველი საარჩევნო კოდექსით, სომხეთმა აირჩია პარლამენტი მხოლოდ სამი ფრაქციის შემადგენლობით, სადაც მმართველ პარტიას აქვს საკონსტიტუციო უმრავლესობა. ძალაუფლების ასეთმა გადანაწილებამ შექმნა გამოწვევები პლურალისტური და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის, რაც მხოლოდ გაუარესდა მთიანი ყარაბაღის ომის შემდეგ.

🔗 ღონისძიების ვიდეო შეგიძლიათ იხილოთ აქ

• ნდობის ჩამოყალიბება: სამივე ქვეყანაში ბოლოდროინდელი კრიზისების გათვალისწინებით, პოლიტიკური ინსტიტუტებისადმი ნდობა რჩება მთავარ გამოწვევად დემოკრატიზაციისა და კარგი მმართველობის რეფორმების გასაგრძელებლად. პროექტის პარტნიორები პუბლიკაციების სერიის მეშვეობით ადარებენ გამოცდილებას და აწვდიან მიმოხილვას, თუ რა მუშაობდა და რა რჩება გამოწვევად საქართველოში, მოლდოვასა და სომხეთში.
• უკრაინაში რუსეთის ომის გამოწვევებზე რეაგირება: 2022 წლის თებერვალში დაიწყებულმა რუსეთის ომმა უკრაინაში, აიძულა გადაწყვეტილების მიმღები პოლიტიკოსები გადახედონ თავიანთ პრიორიტეტებს, შეაფასონ უსაფრთხოების გამოწვევები და გაცილებით მეტი ყურადღება დაუთმონ რეგიონულ მოვლენებს. მესამე დისკუსია გაიმართა 29 მარტს, როგორც #StopWar რეგიონალური სემინარი „პუტინის ომი უკრაინაში: გავლენა მოლდოვაზე, საქართველოსა და სომხეთზე – ევროკავშირის რეაქცია.”

🔗 ღონისძიების ვიდეო შეგიძლიათ იხილოთ აქ

საქართველოში, სომხეთსა და მოლდოვაში გამოქვეყნებული ანალიტიკური სტატიების სერია, რომელიც აანალიზებს დემოკრატიზაციის გამოწვევებს.

GIP-იმ გამოაქვეყნა ორი პოლიტიკის მემორანდუმი, პოლიტიკის ნარკვევი და პერსპექტივა, რომლებიც ამოწმებს ახალ ფორმატს, სადაც მოწვეული ავტორები უზიარებენ თავიანთ შეხედულებებს თავიანთი ექსპერტიზის თემაზე:

• პოლიტიკური პოლარიზაცია – მოჯადოებული წრე თუ ხელიდან გაშვებული შესაძლებლობა პატარა პარტიებისთვის? – თეონა ზურაბაშვილის პოლიტიკის მემორანდუმი;
• უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შედეგები საქართველოსთვის: დროა მოქმედებისთვის? – ანა ანდღულაძის პოლიტიკის ნარკვევი;
• სიღარიბე, როგორც დამატებითი გამოწვევა ქვეყნის ევროკავშირში ინტეგრაციის გზაზე? – თეონა ზურაბაშვილის პოლიტიკის მემორანდუმი;
• საქართველოს გზა ევროკავშირისკენ – დაეწევა ქვეყანა დაძრულ მატარებელს?! – ივანე ჩხიკვაძის პერსპექტივა.

IPRE-მ მოამზადა სამი სტატია, რომლებიც გამოაქვეყნა პრესის სააგენტო IPN-მ. სტატიები ითარგმნა და გამოქვეყნდა სამ ენაზე – რუმინულ, რუსულ და ინგლისურ ენაზე:

• “Post-election takeaways for a transparent governance in the Republic of Moldova“. Op-Ed by Mihai Mogildea;
• “Ethnic polarization in the Republic of Moldova: how to counteract the discourse and actions instigating to division?” Op-Ed by Mihai Mogîldea;
• “Dismantling the fiefdom and cutting off the kleptocratic influence in Moldova’s justice system“, commentary by Dumitru Mînzărari.

ACGRC მოამზადა პოლიტიკის დოკუმენტები და ოპედები:

• “Electoral Reforms in Armenia and Civil Society Engagement” policy brief by Vardine Grigoryan;
• “Political and Societal Polarization in Post-electoral Armenia and its Detrimental Effect on Good Governance and Democratic Process”, policy brief by Larisa Minasyan;
• “Implication of War in Ukraine”, expert opinion by Stepan Grigorian.

ბლოგის სერიები ახალგაზრდა მკვლევარების მიერ მოლდოვადან, საქართველოდან და სომხეთიდან.

GIP:

• • ცვლილებები საარჩევნო ადმინისტრაციაში და მისი პოტენციური გავლენა მოახლოებულ ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებზე საქართველოში 
  • პოლიტიკური პოლარიზაცია და თვითმმართველობა: ბრძოლა ძალაუფლებისთვის 
  • ომი უკრაინაში: საქართველო-მოლდოვის ერთი მიდგომა, ორი განსხვავებული შედეგი

IPRE:

• “Manipulation with geopolitical messages – increasingly ineffective in election campaigns?“
• “Unity through Diversity” vs “Division through Disinformation”
• “Pre-vetting – the first step in resetting the justice system in Moldova“

ACGRC (გამოქვეყნდა სომხურ ენაზე):

• “What effect will the Russian-Ukrainian war have on Armenia?”
• “The process of judicial reforms in post-revolutionary and post-election Armenia”
• “What to expect for Pashinyan’s party following defeat in municipal elections”

საქართველო-მოლდოვა-სომხეთის ფორუმი: როგორ შეცვლის უკრაინაში ომი დემოკრატიასა და მმართველობას აღმოსავლეთ პარტნიორობის რეგიონში?

შეხვედრა, რომელიც რეგიონში არსებულ დინამიკას განიხილავდა, ონლაინ რეჟიმში შედგა.
ფორუმის დღის წესრიგი ორ პანელად დაიყო. პირველმა პანელმა განიხილა ევროკავშირში ინტეგრაცია და მისი გავლენა კარგ მმართველობასა და აღმოსავლეთ პარტნიორობის დემოკრატიულ პროცესებზე, შეხვედრა ასახავდა კვლევისა და ანალიზის შედეგებს, რომლებიც განხორციელდა პროექტის ფარგლებში საქართველოში, მოლდოვასა და სომხეთში. Პანელზე ასევე განიხილეს ცვალებადი ურთიერთობები ევროკავშირთან და აღმოსავლეთ პარტნიორობის ზოგიერთ ქვეყანასთან – მაშინ, როცა საქართველომ და მოლდოვამ განაცხადეს ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსზე, მოსალოდნელი იყო, რომ ინტეგრაცია უფრო მაღალ მექანიზმზე გადაინაცვლებდა. რა გავლენა იქონია ევროპეიზაციამ და როგორ იმოქმედებს ახალი დინამიკა ამ ორი ქვეყნის დემოკრატიზაციის პროცესზე? უქმნის თუ არა ეს რაიმე გამოწვევას სომხეთს და რა შესაძლებლობები შეიძლება გაიხსნას საქართველოსა და მოლდოვის კანდიდატურის სტატუსის მინიჭების შემთხვევაში?
მეორე პანელი უკრაინაში ომის შემდგომ აღმოსავლეთ პარტნიორობის მომავალს დაეთმო. აღმოსავლეთ პარტნიორობა შეიქმნა ევროკავშირსა და აღმოსავლეთ პარტნიორობის ექვს ქვეყანას შორის ურთიერთობების გაღრმავების მიზნით. ის ასევე მხარს უჭერს რეგიონის სტაბილურობის, კეთილდღეობისა და მედეგობის გაზრდას. რა ზომებმა შეიძლება უზრუნველყოს ამ მიზნების შენარჩუნება უკრაინაში რუსეთის ომის შემდეგ?

🔗 ღონისძიების ვიდეო შეგიძლიათ იხილოთ აქ