Author
2025-02-13 10:06:48
საქართველოს მმართველობის ინდექსი (GGI) საქართველოს მმართველობას ოთხი ძირითადი მიმართულებით აფასებს: დემოკრატია და ადამიანის უფლებები (დემოკრატიული მმართველობა), სახელმწიფოსა და სახელმწიფო ინსტიტუტების ეფექტურობა (ეფექტიანი მმართველობა), სოციალური და ეკონომიკური პოლიტიკა (სოციალურ-ეკონომიკური მმართველობა) და საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკა (საგარეო მმართველობა). მიუხედავად იმისა, რომ საქართველოს მმართველობის ინდექსი ძირითადად საქართველოს სახელმწიფო მმართველობის ორგანოებზეა კონცენტრირებული, ის სხვა სუბიექტების, მათ შორის პოლიტიკური პარტიებისა და სამოქალაქო ორგანიზაციების როლსაც აანალიზებს.
მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო არაერთი ინდექსისა და რეიტინგის მსოფლიო თუ რეგიონულ ანალიზში გვხვდება, ქვეყნის მმართველობის ყოველწლიური სიღრმისეული შეფასებები, ადგილობრივი კონტექსტის გათვალისწინებით, კვლავ მწირია. საქართველოზე მომუშავე არცერთ ორგანიზაციას დღემდე არ უცდია ასეთი ანალიზი. GGI არამხოლოდ ავსებს საერთაშორისო ინდექსებს თავისი მეთოდოლოგიითა და ემპირიული მონაცემებით, არამედ ინოვაციური მეთოდოლოგიური მიდგომებით მკითხველს სთავაზობს გამორჩეულ პერსპექტივას ქვეყნის წიაღიდან. ამ ინდექსის მიზანია, საქართველოს საზოგადოებას და სხვადასხვა დაინტერესებულ მხარეს გააცნოს საქართველოს დემოკრატიული და ეკონომიკური განვითარების ტენდენციები, რითაც უპასუხებს მზარდ მოთხოვნას ამ საკითხებზე ყოვლისმომცველი ანგარიშის მომზადების შესახებ.
მეთოდოლოგიურად GGI აერთიანებს როგორც თვისებრივ, ისე რაოდენობრივ კვლევის მეთოდებსა და ეპისტემოლოგიას. ინდექსის ქულების სისტემა ეყრდნობა GGI-ის ექსპერტთა გამოკითხვას, რომელშიც მონაწილეობა მიიღო საქართველოზე მომუშავე 47-მა ექსპერტმა სხვადასხვა სფეროდან; ამ გამოკითხვას კიდევ უფრო მეტად ავსებს თვისებრივი კვლევა, რომელიც საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტის გუნდმა ჩაატარა.
წინამდებარე ანგარიში GGI-ის რიგით მეოთხე გამოცემაა. წინა გამოცემების მსგავსად, 2024 წლის ანგარიში უარყოფით ტენდენციას აჩვენებს – დემოკრატიის უარყოფითი მიმართულებით მოძრაობის დაჩქარების ტენდენციას. გასულ წელს საქართველოში გამოიკვეთა მმართველობის სხვადასხვა სექტორის მკვეთრი გაუარესება, რაც გამოწვეული იყო ხელისუფლების მცდელობით, გაამკაცროს ავტორიტარული კონტროლი, რისი შედეგიც სახელმწიფოს თითქმის სრული მიტაცებაა. საზოგადოებრივი წინააღმდეგობა ძალაუფლების საბოლოო წინაღობის როლს ასრულებს, თუმცა, ამ შემაშფოთებელმა ტენდენციამ ძირი გამოუთხარა ქვეყნის დემოკრატიულ ინსტიტუტებს, შეასუსტა კანონის უზენაესობა და შეარყია საზოგადოების ნდობა მთავრობის ანგარიშვალდებულების მიმართ. პოლიტიკური და იდეოლოგიური განსხვავებების ზრდამ, რადიკალიზაციის ესკალაციამ, მმართველი პარტიის მიერ დემონიზაციის ტაქტიკის გამოყენებამ და „უცხოეთის გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის მიღებამ კიდევ უფრო შეარყია დემოკრატიული გამძლეობა და ქვეყანა ღრმა პოლიტიკურ კრიზისამდე მიიყვანა. ამასთან, მთავრობის ქმედებებმა დაძაბა საქართველოს ურთიერთობები დასავლელ პარტნიორებთან, რაც საფრთხეს უქმნის მის ევროატლანტიკურ მისწრაფებებს. ექსპერტთა გამოკითხვებში, მმართველობის სხვადასხვა სფეროში, დაბალი შედეგები მოსალოდნელი იყო, რამეთუ ეს შედეგები ზუსტად აირეკლავს ქვეყანაში მიმდინარე პოლიტიკურ კრიზისს. თუმცა, ჩვენ ასევე უნდა აღვნიშნოთ, რომ ყველა ასპექტი, რომელიც გავლენას ახდენს მმართველობის ყველა სფეროზე – საგარეო პოლიტიკიდან დაწყებული, დემოკრატიული მმართველობითა თუ ეკონომიკური განვითარებითა და ეფექტურ მმართველობით დასრულებული, – არ შეიძლება, სრულად აღბეჭდოს მხოლოდ რიცხვებმა და ქულებმა. ანგარიში მოიცავს პერიოდს 2024 წლის 28 ნოემბრამდე, – იმ დღემდე, როდესაც „ქართულმა ოცნებამ“ გამოაცხადა გადაწყვეტილება ევროკავშირთან მოლაპარაკებების შეწყვეტის შესახებ, – რასაც მოჰყვა ქვეყანაში რეპრესიული ზომების დაჩქარება. მშვიდობიანი მომიტინგეების მიმართ ძალადობის ესკალაცია, თავდასხმები მედიაზე, სამოქალაქო საზოგადოებასა და ექსპერტთა საზოგადოებაზე, – მათ შორის ამ ინდექსისთვის გამოკითხულთა მიმართ განხორციელებული თავდასხმები, – ვერ მოხვდა ანგარიშში, რადგან მისი მომზადების დროს ყველა ეს მოვლენა ჯერ კიდევ ვითარდებოდა, – და ვითარდება გამოქვეყნების ეპიზოდშიც.
წინამდებარე დოკუმენტი მომზადებულია საქართველოში ნიდერლანდების სამეფოს საელჩოს ფინანსური მხარდაჭერით. დოკუმენტის შინაარსი არის საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტის პასუხისმგებლობა და არცერთ შემთხვევაში არ ასახავს საქართველოში ნიდერლანდების სამეფოს საელჩოს შეხედულებებს.
