2021 წლის 11 ოქტომბერს, 13:00 საათზე (თბილისის დროით, GMT+4) საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტმა (GIP) ევროპული პოლიტიკისა და რეფორმების ინსტიტუტთან (IPRE) და ეკონომიკური კვლევისა და პოლიტიკის კონსულტაციის ინსტიტუტთან ერთად (IER) მოაწყო დისკუსია იმის შესახებ, თუ როგორ ხედავენ სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები თავიანთ როლს მცირე და საშუალო ბიზნესის ინფორმირებაში აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებსა და ევროკავშირს შორის სავაჭრო ურთიერთობების შესახებ.
დისკუსიის მიზანი იყო CSO -ების, მცირე და საშუალო ბიზნესის და სხვა დაინტერესებული მხარეების რეგიონული თანამშრომლობის გაღრმავება ერთმანეთის გამოცდილების გაზიარებით, CSO -ების როლზე მცირე და საშუალო ბიზნესის ინფორმირებულობის ამაღლებაში ევროკავშირში ექსპორტის შესაძლებლობების შესახებ. სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების წარმომადგენლები მთელი აღმოსავლეთ პარტნიორობიდან იყვნენ მოწვეულნი, რათა გაეზიარებინათ საკუთარი გამოცდილება, გამოწვევები და პერსპექტივები.
ონლაინ ღონისძიება ჩატარდა პროექტის “CSO- ების როლი DCFTA- ს განხორციელებაში საქართველოში, მოლდოვასა და უკრაინაში” ფარგლებში, რომელიც ფინანსურად მხარდაჭერილია ევროკავშირის მიერ – აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამოქალაქო საზოგადოების პლათფორმის ქვე-გრანტის სქემის ფარგლებში.
ონლაინ ღონისძიების ვიდეო ჩანაწერი შეგიძლიათ იხილოთ აქ:
ონლაინ ღონისძიებას ესწრებოდა ფართო რეგიონული აუდიტორია, კერძოდ, არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც მუშაობენ არა მხოლოდ DCFTA– ს მოცემულ სამ ქვეყანაში, არამედ აღმოსავლეთ პარტნიორობის სხვა ქვეყნებში.
ღონისძიებას უძღვებოდა საქართველოს პოლიტიკის ინსტიტუტის (GIP) დირექტორი დოქტორი კორნელი კაკაჩია. შესავალი კი გააკეთა ევროკავშრის წარმომადგენელმა, ბატონმა ნიკოლას სენდროვიჩმა, რომელიც გახლავთ ევროკავშირის „საქართველო, მოლდოვა, ეკონომიკური და საინვესტიციო გეგმის“ განყოფილების უფროსის მოადგილე. მან ხაზი გაუსვა აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში EU4Business პროგრამების პრიორიტეტულობას. შეხვედრის მეორე პანელის ფარგლებში, აღმოსავლეთ პარტნიორობის თითოეული სახელმწიფოს (საქართველო, მოლდოვა, უკრაინა, სომხეთი, აზერბაიჯანი, ბელორუსია) ექსპერტებმა გააკეთეს შეფასებები თავიანთ ქვეყნებში მიმდინარე შედეგებზე, გამოწვევებსა და პერსპექტივებზე ევროკავშირთან სავაჭრო ურთიერთობებთან დაკავშირებით. მათ განიხილეს როგორ აფასებენ სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების როლს მცირე და საშუალო ბიზნესის ინფორმირებაში ევროკავშირთან სავაჭრო შესაძლებლობების შესახებ (ძირითადად ექსპორტი). ღონისძიების მონაწილეებმა ისაუბრეს ეკონომიკის კონკრეტულ სფეროებთან დაკავშირებით, სადაც CSO-ები ხელს უწყობენ აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებიდან ევროკავშირში ექსპორტს, ყარაბაღის ომის გავლენაზე სავაჭრო ურთიერთობებზე, ასევე ძირითად განსხვავებებზე მოქმედ სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებს შორის აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში.
მომხსენებლების პასუხების თანახმად, ცხადი გახდა, რომ საქართველოს შემთხვევაში, არასამთავრობო ორგანიზაციებს არ გააჩნიათ შესაძლებლობები, რომ დაუკავშირდნენ DCFTA– ს საკითხებთან დაკავშირებით ბიზნესს ისე, რომ მათ მიაწოდონ სასარგებლო ინსტრუმენტები. მათი როლი მცირეა დასავლეთის ქვეყნებთან შედარებით. საქართველოში არის ბიზნეს ორგანიზაციებისა და ასოციაციების შექმნის პრობლემა ერთობლივი ძალისხმევისათვის. ხოლო რაც შეეხება მოლდოვას, იქ არსებული ფუნდამენტური პრობლემების გამო, რომელიც დაკავშირებულია პოლიტიკურ კრიზისთან, კანონის უზენაესობასთან, კორუფციასთან და სხვა საკითხებთან დაკავშირებულ გამოწვევებთან, ინვესტორებს ინვესტიციების განხორციელების ეშინიათ. DCFTA- ს სქემასა და ინვესტიციებს შორის არ არის დიდი კავშირი, მაგრამ ამ ფაქტის მიუხედავად, არის გარკვეული შემთხვევები, როდესაც ინვესტორებმა და მსხვილმა ბიზნესმა ისარგებლა, მაგრამ მცირე და საშუალო ბიზნესის წარმომადგენლებს მაინც აქვთ გამოწვევები. რაც შეეხება უკრაინას, მთავრობა აქტიურად მუშაობს DCFTA– ს განხორციელებაზე და არიან ინვესტორები ევროკავშირის ქვეყნებიდან, რომლებიც სიხარულით თანამშრომლობენ უკრაინასთან. რაც შეეხება არასამთავრობო ორგანიზაციების მუშაობას, ისინი უფრო აქტიურები არიან ცენტრალურ დონეზე, მაგრამ ადგილობრივ დონეზე არასამთავრობო ორგანიზაციები ნაკლებად აქტიურნი არიან ადგილობრივ მცირე და საშუალო ბიზნესის ინფორმირებისა და თანამშრომლობის თვალსაზრისით სავაჭრო შესაძლებლობების შესახებ.
რაც შეეხება აღმოსავლეთ პარტნიორობის დანარჩენ სამ სახელმწიფოს, სომხეთში არ არსებობს რაიმე შეფასება იმის შესახებ, თუ როგორ იმოქმედა ომმა ევროკავშირთან ექსპორტზე. თუმცა, იყო რამდენიმე კომპანია და ქარხანა, რომლებმაც მოახდინეს მობილიზება და ამ მხრივ, იყო გარკვეული გავლენა ექსპორტზე არა მხოლოდ ევროკავშირთან, არამედ სხვა სახელმწიფოებთან. მთავარი პრობლემა, რასაც აზერბაიჯანი აწყდება არის ეკონომიკის დივერსიფიკაციის პრობლემა, რომელიც ართულებს ევროკავშირში ექსპორტს. კერძოდ, ქვეყნის ეკონომიკა ძირითადად დაფუძნებულია ბუნებრივ რესურსებზე, როგორიცაა ნავთობი და გაზი. თუმცა, აზერბაიჯანი არის ევროკავშირის ერთ -ერთი მთავარი ენერგიის მიმწოდებელი. რაც შეეხება მცირე და საშუალო ბიზნესს, მთავარი პრობლემა, რომელსაც ისინი ექსპორტ-იმპორტის თვალსაზრისით აწყდებიან ლიცენზიების მიღებაა. ბელარუსში, ექსპერტის აზრით, ევროკავშირი არის ქვეყნის მთავარი პარტნიორი და მას მიაჩნია, რომ ბელარუსის საგარეო ვაჭრობა გავლენას არ მოახდენს პოლიტიკურ საკითხებზე. იგი თვლის, რომ ქვეყანა წინ მიიწევს საგარეო ვაჭრობის, საქონლის, მომსახურების, IT ტექნოლოგიებისა და ტრანსპორტის მიმართულებით.
პროექტის ექსპერტმა, დოქტორ მაიკლ ემერსონმა, CEPS– ის უფროსმა მკვლევარმა, გააკეთა შეჯამება ევროკავშირთან ტექნიკური ექსპორტის სტანდარტებთან დაკავშირებით და განმარტა განსხვავება სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტებისა და სამრეწველო პროდუქტების ექსპორტს შორის.
